روایت تاریخی

[1]. در بعضی مقاتل در خصوص این نام اختلاف نظر وجود دارد که ما به جهت اختصار به آن نمی‌پردازیم. ضمناً در مَقْتَل خوارزمی و دمعة الساکبه در ادامه دعایی از زبان امام ذکر شده است.

[2]. تاریخ الامم والملوک ۵/۴۴۸؛ انسابُ الاشراف ۳/۴۰۸؛ الاخبارالطِوال ۳۰۴؛ الارشاد ۲/۱۶۴؛ الکامل فی‌التّاریخ ۱۱/۱۸۶؛ مَقْتَل خوارزمی۲/۴۰؛ روضة الواعظین۳۱۰؛ تَجارِبُ الاُمَم ۲/۷۹؛ إعْلام الوَری ۳۴۸؛ مُثیرُالأحْزان ۲۶۴؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۲۳۱؛ اللهوف ۱۰۶؛ تاریخِ حَلَبْ ۱۵۲؛ بحارالأنوار ۴۵/۵۳؛ قمقام ۴۵۳؛ منتهی الآمال ۴۶۴؛ نفس المهموم ۳۱۵؛ ناسخ التّواریخ ۵۰۱؛ مقتل امام حسین ۱۶۳ و۱۸۷؛ مقتل مقرّم ۲۵۹؛ مهیج الأحزان ۵۲۳؛ دمعة الساکبه ۴۴۲؛ مقتل جامع ۱/۸۶۱.

[3]. این جمله در بعضی مقاتل همچون الفُتوح، تجارب الاُمم، مَقْتَل خوارزمی، تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ و البِِدایَة والنَّهایة نیامده است.

[4]. در بعضی مقاتل همچون مَطالِبُ السَّئووُل ویلکم یا شیعة آل الشیطان ذکر شده است.

[5]. در مُثیرُالاَحزان( ۲۶۲) آمده امام فرمودند: ای شمر تا ساعتی دیگر من به شهادت می‌رسم و آن وقت به پندار شما مال و جانم بر سپاه اموی حلال خواهد شد؛ پس تا زنده‌ام به خیمه‌ها حمله نکنید وآن‌ها را نترسانید و یارانتان را از خیمه گاه من دور کنید. اگر دین ندارید واز خدا نمی‌ترسید؛ در این دنیا کمی آزاد مرد باشید! در بحارالأنوار نیز هر دو روایت آمده است.

[6]. تاریخ الامم والملوک ۵/۴۵۰؛ اَنْسابُ الاَشْراف ۳/ ۴۰۷؛ الفُتوح ۵/۱۱۷؛  مقاتل الطالبیین ۱۱۸؛ الکامل فی‌التّاریخ ۱۱/۱۸۸؛ الطبقات الکبری ۵/۱۰۳؛ مَقْتَل خوارزمی ۲/۳۸؛ مَطالِبُ السَّئووُل ۲۶۵؛ اللهوف ۱۰۴؛ مُثیرُالأحْزان ۲۶۲؛ کَشف الغُمَّة ۲/۲۳۱؛ تَجارِبُ الاُمَم ۲/۷۹؛ البِِدایَةوالنَّهایة ۸/۱۸۷؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۳۱۸؛ بحارالأنوار۴۵/۵۱؛ جلاءالعیون ۵۷۵؛ نفس المهموم ۳۱۱؛ منتهي الآمال ۴۶۲؛ مقتل امام حسین ۱۷۹؛ مقتل مقرّم ۱۵۳ و۲۵۷؛ ناسخ التّواریخ ۴۹۶؛ وقایع الأیام ۴۶۵؛ مهیج الأحزان ۵۱۲ و۵۲۰؛ قمقام ۴۵۳؛ دمعة الساکبه ۴۳۷؛ مقتل جامع ۱/۸۶۲ و۸۶۷ . توضیحات: این روایت در کتب اَنْسابُ الاَشْراف، تاریخ الامم والملوک، الکامل فی‌التّاریخ، البِِدایَةوالنَّهایة،  الطبقات الکبری، مَطالِبُ السَّئووُل، تَجارِبُ الاُمَم،  جلاءالعیون و مقاتل الطالبیین بطور مختصر آمده است. و در الکامل فی‌التّاریخ، اَنْسابُ الاَشْراف، البِِدایَةوالنَّهایة، تجارب الاُمم، مَطالِبُ السَّئووُل و الطبقات الکبری قسمت دوّم روایت کمی متفاوت آمده است.